Laat ik eens beginnen met een filosofische les: “Ik denk dus ik besta”. Hm.. Wat dacht je van: “Ik communiceer dus ik besta..” Het is niet mogelijk om niet te communiceren, toch? Want wat je communiceert, wordt niet alleen bepaald door wat je zegt.
Alles draait om communicatie. Je communiceert altijd. Hoe meer jij je bewust bent van de manier hoe jij communiceert, hoe beter jij kunt communiceren met anderen.

Woorden
Wat denk je, voor hoeveel procent bestaat onze communicatie in het algemeen uit woorden? Hoe belangrijk zijn woorden? Misschien weet je het allang, misschien is het een schrok, de woorden die je gebruikt, is slechts 7% van je communicatie. Je non-verbale communicatie is veel belangrijker. Hoe je overkomt, wordt voornamelijk bepaald hoe je praat (tonaliteit (38%) en hoe je uitstraling is (fysiologie 55%).

Congruent
Wil je vertrouwen uitstralen en authentiek zijn dan is van belang dat je non-verbale communicatie (tonaliteit en fysiologie) aansluit bij de woorden (verbale communicatie) die je uitspreekt. Als je dit doet, ben je ‘congruent’. Dan klopt het. Er is dan overeenstemming tussen denken, voelen en spreken. Wanneer er hetgeen wat je zegt en wat je voelt niet op één lijn zitten, ben je incongruent. Je verbale en non-verbale communicatie komen niet over een. Bijvoorbeeld wanneer je coachee: Ja zegt en nee doet.

Om effectief en betekenisvol te communiceren moeten: denken, voelen en spreken dus congruent met elkaar zijn. Als iemand bijvoorbeeld zegt: “Ik ben niet boos op jou” op een luide toon, met zijn armen over elkaar en je niet aankijkend, kun je je afvragen welke betekenis jij als ontvanger hieraan moet geven.

Tonaliteit
Terug naar de communicatie. Laten we eens inzoomen op de tonaliteit. Wat valt daar dan onder:

• De meest opvallende en voorkomende elementen in ons stemgebruik zijn:
• Volume: hard-fluisteren
• Tempo: snel-traag
• Toonhoogte: bas/laag-sopraan/hoog
• Timbre: kwaliteit, vanwaar resonerend
• Cadans: onderbrekingen of groepen van woorden
• Pauzes: veel of geen / lang of kort
• Ritme: eentonig of meertonig
• Helderheid: zuiver of mat
• Markeringen: klemtonen of benadrukken
• Ademhaling: accent op in -en uitademen.

Fysiologie
Je fysiologie is een zeer krachtige hulpbron die je kunt inzetten tijdens het coachproces. Onder de fysiologie verstaan we je bewegingen, gebaren en gedrag.
In de oosterse filosofie zeggen ze dat lichaam en geest één zijn en met elkaar samenwerken. Vanuit de NLP zeggen we dat lichaam en geest elkaar beïnvloeden. Stel je voor, doe eens mee: je zit op je stoel en buigt voor over, je mondhoeken doe je naar beneden, alle energie gaat naar beneden, je schouders hangen laag, en probeer je nu eens heel blij te voelen? Nog niet zo makkelijk he?

Deze wetenschap kun je dus bewust toepassen. Door te ‘spelen’ met je fysiologische houding kun je in bepaalde situaties, een verandering creëren in de ervaring. Als je nu in gedachten terug gaat naar een vervelende gesprek en hoe zat je erbij? Wat was je lichaamshouding?
Neem bijvoorbeeld een houding waarbij je in balans bent en je stevig voelt. Kijk eens wat er gebeurt.
Iedereen heeft zijn eigen voorkeur voor een fysiologische houding die hem sterk en krachtig maakt. De volgende elementen kunnen je er in ieder geval bij helpen:

1) Voeten op de grond waarbij je gewicht 50% op links en 50% op rechts staat.
2) Voel je ruggengraat en strek deze uit.
3) Zorg voor een lage buikademhaling.
4) Duw je borstkas iets vooruit met ontspannen schouder.

Als je zit:
1) Zit rechtop, rechte rug
2) Schouders ontspannen
3) Beide voeten op de grond (goed geaard)
4) Voel hoe stevig je op je stoel zit
5) Zorg voor een lage buikademhaling

Radio en TV-verslaggever
Even een uitstapje naar de journalistiek. In het begin van mijn carrière heb ik gewerkt als radio- en televisieverslaggever. Er zijn eigenlijk best veel overeenkomsten tussen het vak van interviewer en coach. Het is dus niet toevallig dat mijn loopbaan zo is gelopen. Terug naar de journalistiek. Een van de eerste dingen die ik daar leerde ging over mijn houding. De houding die je aanneemt kan namelijk van grote invloed zijn op het verloop van je gesprek en dus op nieuwswaarde die er uitkomt.

In de theorie worden 3 houdingen onderscheiden:

Coöperatief: je ‘helpt’ de geïnterviewde zijn informatie zo goed mogelijk te formuleren. Daarom stel je vooral informerende en verduidelijkende vragen. Deze houding zal je weinig verrassende informatie opleveren.

Neutraal: je gedraagt je enigszins afstandelijk, maar niet onwelwillend. Daarom stel je zowel informatieve als kritische vragen. Een neutrale houding staat garant voor het verkrijgen van bruikbare, maar niet sensationele informatie.

Kritisch: je probeert de geïnterviewde uit zijn tent te lokken door vooral kritische en confronterende vragen te stellen. Met een kritische houding kun je spannende nieuwtjes uit de geïnterviewde loskrijgen. Echter, als je te ver gaat, kan hij dichtklappen.

Bij een journalistiek interview hangt de keuze voor een houding af van de persoon die je gaat interviewen en de doelen die je met het interview wilt bereiken. Dit kan zo worden vertaald naar een coachsituatie. De manier hoe je je opstelt, hangt af van je coachee en de doelen die hij (en jij) wilt bereiken.

Ook hier is er geen goed of fout. Interessant is wat werkt wel en wat werkt niet voor jou. Welke houding is functioneel in het gesprek.

Je woorden bepalen dus slechts voor een heel klein deel (7 procent) van jouw communicatie. Je gedrag wordt door je coachee onbewust ‘gelezen’. Taal is een van de meest krachtige reflecties van hoe wij ons voelen en denken over onszelf en anderen.

100% verantwoordelijk
Wees je bewust dat je altijd communiceert. Een interessante vraag die ik regelmatig stel aan coaches die ik opleid, is: voor hoeveel procent ben jij verantwoordelijk voor jouw eigen communicatie? Meestal krijg ik als antwoord: 100% (een enkele keer 50%). Mijn volgende vraag is dan: voor hoeveel procent ben jij verantwoordelijk voor de respons op jouw communicatie? Dan blijft het meestal even stil en komen er nogal verschillende antwoorden. Het varieert van een percentage tussen de 0 en 100%.
Waarom ik je dit vraag, is om je bewust te maken van de manier hoe je tegen jouw eigen communicatie aan kijkt (bijvoorbeeld de manier hoe je vragen stelt of je non-verbaal opstelt).

Succesvol
Tijdens de coach leiding dagen we coaches uit om 100% verantwoording nemen voor hun eigen communicatie en 100% voor de respons op hun communicatie. De wet van de boemerang. Wat je geeft, krijg je terug. Want, als jij aardig bent tegen mensen dan is de kans groter dat ze aardig terug zijn, ben jij daarentegen onaardig dan is de kans groter dat ze onaardig terug zijn.
Ik geloof erin dat als je bereid bent om de verantwoording op je te nemen je anders in een gesprek zit. Stel je voor je stelt je coachee een vraag. Hij begrijpt het niet. Dan kun je denken, wat een domme coachee. Stom dat hij de boodschap niet begrijpt. Of je kunt de verantwoordelijkheid bij zelf leggen en zeggen: “Blijkbaar ben ik niet duidelijk wat ik je vraag …” en dan stel je de vraag nogmaals in andere woorden. Je zult merken dat het effect echt anders is.

Deze andere manier van reageren vraagt om de bereidheid om steeds naar jezelf te kijken. Kortom blijf kritisch op je eigen inbreng en bewust van jouw (non)-verbale communicatie.